Czy Konstytucja 3-go Maja była bezprawiem?

Źródło z epoki widzi to tak:(...) My senatorowie, ministrowie Rzecpltej, urzędnicy kor., tudzież urzędnicy, dygnitarze i rycerstwo kor., widząc, że już dla nas nie masz Rzczpltej, iż sejm dzisiejszy (...) połamał prawa kardynalne, zmiótł wszystkie wolności szlacheckie, a na dniu 3 maja r. 1791 w rewolucję i spisek przemieniwszy się, nową formę rządu za pomocą mieszczan, ułanów, żołnierzy, narzuconą sukcesją tronu postanowił, królowi od przysięgi, na pacta conventa wykonanej, uwolnić się dozwolił, władzę królów rozszerzył, rzeczpospolitą w monarchię zamienił, szlachtę bez posesji od równości i wolności odepchnął, wolę narodu, w instrukcjach wojewódzkich daną, za nic poczytał (…). Tłumacząc z języka polskiego na nasz: Sejm Wielki dopuścił się złamania praw Rzeczypospolitej, podeptał złotą wolność szlachecką, zniósł demokrację i zastąpił ją tyranią (poseł Jan Suchorzewski był gotów zabić swojego sześcioletniego syna, nie chcąc, aby żył w niewoli, jaką daje konstytucja, co w wymowny sposób zostało przedstawione na słynnym obrazie Jana Matejki). Osoby, które podpisały się pod wyżej cytowanym dokumentem, zwróciły się do Rosji o pomoc w przywróceniu praworządności (A że Rzczplta pobita i w rękach swych ciemiężycielów moc całą mająca, własnymi z niewoli dźwignąć się nie może siłami, nic jej innego nie zostaje, tylko uciec się z ufnością do Wielkiej Katarzyny). Czy odwoływanie się do obcej interwencji było zgodne z prawem? Jak najbardziej. W 1768 r. sejm uchwalił prawa kardynalne (współczesnym językiem można nazwać je ustawą zasadniczą lub konstytucją). Miały być one niezmienne i dla takiego rozwiązania pozyskano gwarancje Rosji (1768) oraz Prus i Austrii (1775).
Zatem w obronie tychże praw kardynalnych, w obronie wolności wystąpiono przeciwko Konstytucji 3-go Maja i zawiązano konfederację targowicką (gdzie się sadowi tyrania, tam na czas zwlec zgon swój można, ale go nie uniknąć, później czy prędzej wszystko, co tchnie wolnością, pod ciężarem despotyzmu upaść musi).
Dlaczego zatem targowiczanie okryli się tak złą sławą, dlaczego przylgnęło do nich miano zdrajców, dlaczego nie są bohaterami walki o wolność i demokrację?
A o czyją wolność walczyli targowiczanie, o czyje prawa, o jaką demokrację? Czy wola polityczna wyrażona przez naród jest nadrzędna wobec prawa, czy prawo jest ponad wolą narodu? Jerzy Łojek tak to skwitował: : Targowica przeszła do historii Polski jako akt rzekomo odosobniony. Nie jest to prawdą. Szukanie protekcji i zbrojnej pomocy Rosji przez środowiska skłócone z narodem, a zagrożone utratą wpływów miało w Polsce tradycję sięgającą początków XVIII wieku – i kontynuację w wieku XIX, aż po naszą epokę.
(Kalendarz historyczny, 1996, s. 208; pierwsze wydanie podziemne w roku 1986).